Cloud Computing

Orhan Alkan / Sun Microsystems Türkiye

Bilişim yeni bir şekil alıyor; birçok işlev veri merkezlerine kayarak daha merkezi hale geliyor ve "Cloud" dediğimiz yapılar oluşuyor. Bilgiişlem kapasitesinin ağ (network) üzerine kayması, her zaman ve her heryerden erişilebilmesine olanak sağlıyor.

"Cloud Computing" (CC), teknik kişileri heyecanlandıran bir başka platform değişikliğinin çok ötesine geçmektedir. O yalnızca tüm bilişim teknolojileri (BT) endüstrisini dönüştürmekle kalmayıp aynı zamanda insaların çalışma, firmaların operasyon yapış tarzlarınida ciddi değişik yapacaktır.

Birçok kişinin düşündüğünün aksine "Cloud Computing" gerçektir, dönüşüm başlamıştır, hızlanarak devam edecektir. Bu nedenle yalnızca sıcak bir konu olmanın ötesinde, özel bir ilgi ve çalışmayı hak etmektedir.

Bu makale ve devamında amacım "Cloud Computing" hareketinin durumunu, nereye gittiğini, yapısını, sunduğu fırsatları ve yarattığı sorunları incelemektir. Bu ilk bölümde "Cloud Computing"in resmini çekmeye temel tanım, sınıflandırma, faydaları ve sorunlarını ele alacağım.

"Cloud Computing" eski sorunlara verilen yeni cevaptır; maliyetlerin düşrülmesi, değişen iş gereksinimlerine hızlı cevap verebilme, ve karmaşıklığın azaltılması. Dış kaynak kullanımı, utility ve grid computing, bulundurma (hosting) servisleri, ASP (Application Service Providers) bu sorunlara cevap olarak ortaya çıktılar ve belirli oranda ihtiyaçları karşıladılar ama self-servis, gereksinim halinde kapasite eklenmesi gibi özellikleri ve kullandıkça öde tarzı bir tüketim modelini hiçbir zaman sağlayamadılar. Bunun sonucunda belirtilen teknoloji ve yaklaşımların mutasyona uğramasıyla, "Cloud Computing" denilen yeni ve daha gelişkin bir tür ortaya çıkmıştır. Kısa sürede tüm diğerlerinin bu yeni türün içerisinde eriyip yok olduğunu göreceğiz.

Evrime neden olan çevresel değişiklikleri anlamak son derece önemli gözükmektedir. İşlemcilerin giderek ucuzlayıp güçlenmesi, ağ erişiminin hızlanıp ucuzlayıp yaygınlaşması, sanallaştırma teknolojilerinin, yönetim ve süreç otomasyonunun hızla gelişimi ve bunun sonunda veri merkezlerinin endüstriyel ölçekte bilişim servisleri fabrikaları haline gelmesi "Cloud Computing"in doğumuna yol açtı. Örneğin; yazılımlar Internet üzerinden servis olarak verilemeye başlandı ve kablosuz ağlar daha çok ve çeşitte cihazın bu servislere erişimini sağladı. Biyolojik evrim tarihinin en önemli dönemlerinden biri olan Kambriyen dönemde, yaklaşık 500 milyon yıl önce, türlerin çeşitliliğinde ani bir patlama yaşandı. Bunun nedeni hücrenin mükemmelleşip standartlaşması ve böylece daha karmaşık organizmaların oluşabilmesi olanağını sağlamış olmasıydı. Benzer şekilde BT endüstrisi deneye yanıla birkaç önyılı temel bileşenlerin oluşturulmasına harcamıştır(1). Ve nihayet bu bileşenler üzerine çok çeşitli sistemler kurulabilmesi mümkün olmuştur. İleride ne tür yapıların ortaya çıkacağını öngörmek çok güç olsa da başlangıçta inanılmaz bir çeşitlilik söz konusu olacaktır. Evrim süreci kalıcı olanları geçici olandan ayıracaktır.

Tam bu noktada "Cloud Computing"in tanımını yapmakta fayda var. "Cloud Computing", çok basit olarak BT kaynak ve kabiliyetlerinin servis olarak sunulmasıdır(2). Hemen hemen her BT kaynak ve kabiliyeti servis olarak sunulabilir; uyglama, veri saklama, bilgi işleme, uygulama geliştirme, iletişim, birlikte çalışabilirlik (collaboration), v.b. Genel olarak bu tanım sağlanan tüm Cloud servislerini içerse de, "Cloud Computing" temel karakteristiklerini anlamak tamamlayıcı olacaktır. Temel karakteristikler şunları içerir(3);

• Paylaşılan altyapı: Servis sağlayıcı her türlü altyapı planlamasını ve yatırımını yapıp bunu tüketiciler arasında paylaştırır.

• Self-servis: Gerek duyduğunda tüketici, ihtiyacı olan kaynak ve servisleri satın alabilir. Birçok servis sağlayıcı aynı zamanda uygulama geliştirme arayüzleri (API) sağlamaktadırlar. Bu sayede tüketici isterse uygulama içerisinden herhangi bir insan etkileşimi olmadan ihtiyaç duyduğu kaynakları satın alıp kullanabilir; uygulama ihtiyaç duyduğu kaynağı uygulama içinden temin edebilir.

• Elastik ve ölçeklenebilir: Servis sağlayıcılar tüketicinin talep ettiği kaynakları hızla sunabilme kapasitesine sahiptir. Tüketici bu kaynakları kullandıkça, kullandığı kadar ücret öder. İhtiyaç duymadığı kaynakları istediği zaman geri bırakabilir.

• Kullandıkça öde: Tüketici kullandığı kadar ücret öder.

• Dinamik ve sanallaştırılmış; Servis sağlayıcılar her aşamada yoğun bir sanallaştırmadan faydalanır. Bu sayede servis sağlayıcı ihtiyacı olan esneklik ve ölçeklenebilirliği elde eder.

Burada önemli bir ayrımın altını çizmek faydalı olacaktır; "Cloud Computing" belirli bir teknolojiye karşılık gelmez, Cloud teknolojilerin bütünleştiği (convergence) mimari bir yaklaşımdır(4) . Bu bağlamda Servis Odaklı Mimari (Service Oriented Archtiecture, SOA) ile bir benzerlik söz konusudur. "Cloud Computing" ve SOA'nın birlikte kurumlar için nasıl çığır açıcı olduğunu ilerleyen bölümlerde görmek heyecan verici olacaktır.

Cloud Computing son derece genç ve gelişimi devam eden bir kavram olmakla birlikte, servis ve uygulama modellerine ilişkin sınıflandırmalar üzerinde genel bir uzlaşıya varılmıştır. Servis modellerinin sınıflandırılması şöyledir;

• Servis olarak yazılım (Software as a Service, SaaS): Kullanıcının bu uygulamaya internet gezgini ya da erişilen cihaza yüklenen istemci uygulaması ile erişebilmesi için servis sağlayıcı uygulamayı tasarlar ve bulundurur. Sunulan servisler çok geniş bir yelpazaye hitap etmektedir. Bunlardan bazıları; döküman paylaşımı (Google, Microsoft, Adobe), e-posta (Google, Yahoo, Cisco), ofis yazılımları (Thinkfree, Zoho, Google), satiş otomasyonu ve müşteri yönetimidir (Oracle, Salesforce.com).

• Platform olarak Servis (Platform as a Service, Paas): Servis sağlayıcı uygulama geliştirme, uygulamanın çalışacağı ortam, tamamlayıcı servisleri ve altyapıları (oturum yönetimi, kimlik doğrulama, versiyon yönetimi, ölçeklenebilirlik, v.b) tasarlayıp kurar. Kullanıcı uygulamasını bu platforma göre geliştirir. Bu servislere örnek olarak; Google Apps Engine, Microsoft, ve Salesforce.com verilebilir.

• Servis olarak altyapı (Infrastructure as a Service, Iass): Tüketici işlemci gücü, veri saklama ve ağ kaynaklarını servis olarak kullanır. Sun Microsystems, Amazon ve GoGrid bu tür sevis sağlayıcılara örnek olarak verilebilir.

Bir diğer yagın kabul gören sınıflandırma ise Cloud servislerinin tertiplenme biçimine (deployment) ilişkindir. Şöyleki;

• Public (Umumi) Cloud: Internet üzerinden herkese açık servislerdir. Örneğin Amazon, Google, GoGrid v.b.

• Private (Hususi) Cloud : Servis organizasyon içerisinde kurulup işletilir. Cloud mimarisinin avantajlarından yararlanmak üzere organizasyona özel kurulmuş yapılardır. Servisler kurum ya da organizasyonun güvenlik duvarının arkasında bulunur.

• Community (Topluluk) Cloud: Belirli bir kullanıcı grubu tarafından kontrol edilen servislerdir. Topluluk üyeleri uygulama ve verilere erişirler.

• Hybrid (Melez) Cloud: Yukarıda belirtilen türlerin bir arada kullanılmasıdır. Örneğin bir kurum oluşturduğu hususi servislere ek olarak bazı servisleri dışarıdan alabilir, mesela veri saklama.

Genel sınıflandırmaların ışığı altında kullanıcı ve kurumların, maliyetlerin düşürülmesi, esneklik ve karmaşıklığın azaltılmasına ek olarak, "Cloud Computing" ile elde edecekleri diğer faydalara değinmek istiyorum. Cloud Computing;

• İlk yatırım ihtiyacının elemine edilerek maliyetlerin ötelenmesi/kaçınılmasına yardımcı olur.

• BT'yi esnekleştirir.

• Deney yapmaya olanak sağlar.

• Mobile çalışma grublarının BT kaynaklarına erişiminin artmasını sağlar.

• İş sürekliliğinin artmasına katkıda bulunur.

• Uzman kaynak gereksiniminin karşılanmasına fayda sağlar.

Şu ana kadar anlattıklarıma bakarak "Cloud Computing"i dikensiz gül bahçesi sanmış olabilirsiniz, ama malesef öyle değil. O da birçok problemi beraberinde taşıyor; kurum ve kuruşların Cloud servis sağlayıcıların sunduğu servisleri değerlendirirken bu sorunları göz önünde tutmaları faydalarına olacaktır. "Cloud Computing"in kitlesel kullanıma giden yolda çözmesi gereken sorunları şöyle sıralayabiliriz;

• Servis sağlayıcıya bağımlılık. Bir kez uygulamanızı, verinizi ya da sanal makinanızı belirli servis sağlayıcıya göre oluşturduğunuzda herhangi bir değişiklik yapmadan başka bir servis sağlayıcıya taşıayamazsınız. Bu sorunu adreslemek için 250'den fazla kuruluş Open Cloud Manifestosu'nu imzaladı (opencloudmanifesto.org). Ayrıca OpenGrid Platform çatısı altında Open Cloud Computing Interface (OCCI) çalışma grubu ortak bir API oluşturulmasına çalışıyor. Yeni gelişen teknolojilerde her zaman standart eksikliği sorun olarak karşımıza çıkar, zamanla oturacaktır. İlginçtir, taşınabilirliğin kendisi bir servis haline geldi.

• Yetersiz, eksik ya da esnek olmayan servis düzeyi anlaşmaları (Servis Level Agreement, SLA)

• Pazarın henüz olgunlaşmamış olması. Servis sağlayıcıların sürekliliği bir sorun olabilir. Servis sağlayıcılar arasında birlikte işlerliğin ve taşınabilirliğin olgunlaşmaması nedeniyle servis sağlayıcının faliyetlerini durdurması halinde oluşacak riskin yönetilmesi gerekmektedir.

• Yasal regülasyon ve düzenlemelere destek yetersizliği, eksikliği.

• Denetim altyapısının yetersizliği ve eksikliği. Servis sağlayıcıda duran verinize ne zaman ve kimin eriştiği (sağlayıcının kendisi dahil) birçok kurum için önemli

• Ulusal, bölgesel ve uluslararası yasal düzenlemelerin neden olduğu kısıtlar. Örneğin; bir Avrupa ülkesinde faliyet gösteren herhangi bir firma çalışanlarına ait kayıtları bulunduğu ülke dışına çıkaramaz.

"Cloud Computing" sorun ve kısıtlarına rağmen somut, sağlayıcıları ve tüketicileri olan ve gelişmeye devam ediyor. Sorun ve kısıtları çözüldükçe şu an teorik olarak bahsedilen bazı kullanım alanları pratik hale gelecektir. O zaman bilişim teknolojilerinin geçirdiği dönüşümü, çalışma ve iş yapış tarzımızdaki değişiklikleri net olarak görmeye başlayacağız.

Kurum ve kullanıcıların Cloud Computing'in sunduğu fırsat ve kısıtlarını göz önüne alarak Cloud üzerine taşıyabileceği veri ve servisleri belirlemesi ve servis sağlayıcıları değerlendirerek kendilerine bir plan oluşturmaları daha önce belirtiğim faydalardan yararlanmalarını sağlayacaktır. Cloud Computing'in düşük maliyetle deney yapmaya müsait yapısı işinizi kolaylaştıracaktır. Açıktır ki BT yapılarını SOA yakalaşımına göre tasarlamış olanlar minimum eforla maksimum faydayı elde edeceklerdir.

Gelecek bölümde Cloud Servislerinin mimarisi ile temel yapı taşlarını ve kullanım senaryolarını somut örneklerle inceleyeceğiz.

Kaynakça

1. Economist, Let it rise, A special report on corporate IT, 25 Ekim 2008

2. Sun Microsystems, Cloud Computing Premier, http://www.sun.com/offers/docs/cloud_computing_primer.pdf

3. Burton Group, Cloud Computing : Transforming IT, 20 Nisan 2009

4. Peter Fingar, DOT.CLOUD, mkpress, 2009

5. Forrester, Ultra Modern Computing, 6 Nisan 2009

6. Cloud Computing Use Cases White Paper, 31 Temmuz 2009

7. Oracle, Architectural Strategies for Cloud Computing, Ağustos 2009

What Is Cloud Computing?

What is cloud computing? Everyone in the technology world is talking about it… and a lot of people in the business world are asking the same question, "What is cloud computing, and what does it mean for my business?"

Cloud computing platforms are growing in popularity, but why? What unique advantages does a cloud computing architecture offer to companies in today's economic climate? And what just what is cloud computing, anyway?" Let's explore the cloud computing infrastructure and its impact on critically important areas to IT, like security, infrastructure investments, business application development, and more.

Most IT departments are forced to spend a significant portion of their time on frustrating implementation, maintenance, and upgrade projects that too often don't add significant value to the company's bottom line. Increasingly, IT teams are turning to cloud computing technology to minimize the time spent on lower-value activities and allow IT to focus on strategic activities with greater impact on the business.

The fundamental cloud computing infrastructure has won over the CIOs of some of the world's largest organizations—these once-skeptical executives never looked back after experiencing first-hand the host of benefits delivered by cloud computing technology.

• Proven Web-services integration. By their very nature, cloud computing technology is much easier and quicker to integrate with your other enterprise applications (both traditional software and cloud computing infrastructure-based), whether third-party or homegrown.
  
• World-class service delivery. Cloud computing infrastructures offer much greater scalability, complete disaster recovery, and impressive uptime numbers.
  
• No hardware or software to install: a 100% cloud computing infrastructure. The beauty of cloud computing technology is its simplicity… and in the fact that it requires significantly fewer capital expenditures to get up and running.
  
• Faster and lower-risk deployment. You can get up and running in a fraction of the time with a cloud computing infrastructure. No more waiting months or years and spending millions of dollars before anyone gets to log into your new solution. Your cloud computing technology applications are live in a matter of weeks or months, even with extensive customization or integration.
  
• Support for deep customizations. Some IT professionals mistakenly think that cloud computing technology is difficult or impossible to customize extensively, and therefore is not a good choice for complex enterprises. The cloud computing infrastructure not only allows deep customization and application configuration, it preserves all those customizations even during upgrades. And even better, cloud computing technology is ideal for application development to support your organization's evolving needs.
  
• Empowered business users. Cloud computing technology allows on-the-fly, point-and-click customization and report generation for business users, so IT doesn't spend half its time making minor changes and running reports.
  
• Automatic upgrades that don't impact IT resources. Cloud computing infrastructures put an end to a huge IT dilemma: If we upgrade to the latest-and-greatest version of the application, we'll be forced to spend time and resources (that we don't have) to rebuild our customizations and integrations. Cloud computing technology doesn't force you to decide between upgrading and preserving all your hard work, because those customizations and integrations are automatically preserved during an upgrade.
  
• Pre-built, pre-integrated apps for cloud computing technology. The Force.com AppExchange features hundreds of applications built for cloud computing infrastructure, pre-integrated with your Salesforce CRM application or your other application development work on Force.com.
  

A Cloud Computing Infrastructure: What's the Value?

Cloud computing infrastructures and salesforce.com's Force.com platform have won over the CIOs of some of the world's largest organizations. These forward-thinking (yet extremely security-conscious) tech executives fully vetted Force.com and realized the value cloud computing technology offers.

Salesforce.com frees companies from traditional software and its hidden costs, high failure rates, unacceptable risks, and protracted implementations. All while providing a comprehensive, flexible platform that meets the needs of businesses of every size, from the world's largest enterprises to small and mid-sized companies everywhere.

Salesforce.com minimizes the risk involved in application development and implementation. After all, technology should solve your business problems, not create more headaches. With salesforce.com and the Force.com cloud computing technology, you'll be free to focus on solving strategic problems instead of worrying about infrastructure requirements, maintenance, and upgrades.

The cloud computing infrastructure also promises significant savings in administrative costs—more than 50 percent in comparison to client/server software. The areas in which cloud computing saves administrative costs include:

• Basic customization. The Force.com cloud computing technology's point-and-click tools empower administrators and business users to perform basic customizations themselves.
  
• Real-time reporting. Easy wizards step users through report and dashboard creation, so IT's queue is free of report requests.
  
• Security and sharing models. The sharing model built into the Force.com cloud computing infrastructure protects sensitive data while making the management of security profiles much less time-consuming.
  
• Multiple languages and currencies. Included support for 13 languages and all currencies make managing a global application easier.
  

No wonder so many CIOs are restructuring their companies around a cloud computing infrastructure.

Cloud Computing Technology & Application Development

Cloud computing technology is sparking a huge change in application development circles. Just like the changes that moved publishing technology from paper to bits, making it possible for us to have information about anything in the world right at our fingertips in a flash, the move to a cloud computing infrastructure for application development is making it possible to build robust, enterprise-class applications in a fraction of the time and at a much lower cost.

The Force.com platform ushers in a new era of applications in the cloud that bring the power and success of Salesforce CRM to your whole company—not just sales, service, and marketing. New types of application innovation are now possible through a combination of "no programming" point-and-click wizards, toolkits for the most popular development languages for creating client-side applications, and Apex Code, salesforce.com's programming language for our Force.com platform. Because the resulting applications will run natively on Force.com, developers gain many advantages.

• Cloud computing technology boasts all the benefits of multitenancy, including built-in security, reliability, upgradeability, and ease of use.
  
• Out-of-the-box features such as analytics, offline access, and mobile deployment speed application development.
  
• There's no need to worry about managing and maintaining any server infrastructure, even as applications scale to thousands of users.
  
• You can join a community of thousands of developers also focused on business application development for cloud computing infrastructures.
  
• The Force.com AppExchange marketplace provides an outlet for all your business application development and access to tens of thousands of salesforce.com customers.
  

By eliminating the problems of traditional application development, cloud computing technology frees you to focus on developing business applications that deliver true value to your business (or your customers). The Force.com platform lets IT innovate while avoiding the costs and headaches associated with servers, individual software solutions, middleware or point-to-point connections, upgrades—and the staff needed to manage it all.

Pasted from <http://www.salesforce.com/cloudcomputing/>